Konkurs na dyrektora szkoły: Kiedy i jak?", "kategoria": "Oświata

Wybór dyrektora szkoły to kluczowy moment dla każdej placówki oświatowej. Odpowiedzialność za prowadzenie instytucji, zarządzanie personelem i zapewnienie wysokiej jakości edukacji spoczywa na barkach osoby, która obejmuje to stanowisko. Proces ten, choć ściśle regulowany przepisami prawa oświatowego, rodzi wiele pytań. Kiedy dokładnie powinien zostać ogłoszony i przeprowadzony konkurs? Czy zawsze jest on obligatoryjny? Co dzieje się, gdy konkurs nie przynosi rozstrzygnięcia lub gdy kadencja dyrektora dobiega końca? Niniejszy artykuł ma na celu rozwianie wszelkich wątpliwości, przedstawiając kompleksowy przewodnik po procedurach wyboru dyrektora szkoły, bazując wyłącznie na obowiązujących przepisach i wyjaśnieniach Ministerstwa Edukacji Narodowej.

Kiedy ogłosić i przeprowadzić konkurs na dyrektora szkoły?

Mimo że art. 63 ust. 10 ustawy – Prawo oświatowe jasno stanowi, iż kandydata na stanowisko dyrektora szkoły lub placówki wyłania się w drodze konkursu, przepisy te nie precyzują konkretnych terminów granicznych dla ogłoszenia ani przeprowadzenia takiego konkursu. Oznacza to, że nie ma ściśle określonej daty, do której organ prowadzący musi opublikować ogłoszenie o konkursie, ani do kiedy musi on zostać zakończony, nawet w przypadku zbliżającego się końca kadencji obecnego dyrektora.

Jednakże, pomimo braku sztywnych ram czasowych, pragmatyka i względy celowościowe odgrywają kluczową rolę. Celem jest przede wszystkim zapewnienie ciągłości kierowania szkołą. Dlatego też ogłoszenie konkursu jest możliwe i często rekomendowane jeszcze przed upływem okresu powierzenia stanowiska obecnemu dyrektorowi. Dzięki temu, w momencie zakończenia jego kadencji, nowy dyrektor może płynnie przejąć obowiązki, co jest fundamentalne dla prawidłowego funkcjonowania placówki oświatowej. Przykładem może być sytuacja, gdy kadencja dyrektorów gminnych placówek oświatowych kończy się 31 sierpnia 2023 r. W takiej sytuacji organ prowadzący może, a nawet powinien, przeprowadzić konkurs odpowiednio wcześniej, na przykład w maju, z zastrzeżeniem, że powierzenie stanowiska nowemu dyrektorowi nastąpi od 1 września.

Zapewnienie ciągłości działalności placówki jest jednym z warunków prawidłowego sprawowania kontroli zarządczej, co podkreśla wagę terminowego i przemyślanego procesu wyboru nowego dyrektora. Konkurs może być ogłoszony również w sytuacjach nadzwyczajnych, na przykład gdy dyrektor został odwołany ze stanowiska przed upływem kadencji, np. wskutek rezygnacji, i niezbędne jest szybkie wyłonienie nowego kandydata.

Ustalając harmonogram konkursu, organ prowadzący musi wziąć pod uwagę potencjalne ryzyko zaskarżenia aktu zatwierdzenia lub unieważnienia konkursu. Taka sytuacja, zwłaszcza gdy wojewoda postanowi o wszczęciu postępowania nadzorczego, może znacząco opóźnić proces powierzenia stanowiska dyrektora. Dlatego planowanie z odpowiednim wyprzedzeniem jest kluczowe, aby uniknąć przestojów w zarządzaniu szkołą.

Ważne jest również, aby pamiętać, że konkursu nie należy ogłaszać, gdy stanowisko dyrektora jest już obsadzone. Dotyczy to zarówno sytuacji, gdy obecna kadencja dyrektora trwa (np. ma trwać jeszcze dwa lata, a organ prowadzący chciałby powierzyć stanowisko innej osobie), jak i przypadków, gdy dyrektor został odwołany, ale akt odwołania został unieważniony przez wojewodę wskutek zaskarżenia. W takich okolicznościach, do czasu prawomocnego rozstrzygnięcia sytuacji, nie ma podstaw do wszczynania nowej procedury konkursowej.

Procedura wyboru komisji konkursowej

Wybór odpowiednich osób do komisji konkursowej, która ma za zadanie wyłonić kandydata na dyrektora szkoły, jest procesem precyzyjnie uregulowanym wewnętrznymi przepisami placówki, takimi jak regulaminy. Poniżej przedstawiono przykład procedury wyboru członków Komisji Konkursowej, wskazanych przez Radę Pedagogiczną.

Członkowie Rady Pedagogicznej, spośród zgłoszonych kandydatów, dokonują wyboru w głosowaniu tajnym. Zazwyczaj procedura zakłada, że spośród pięciu wcześniej zgłoszonych kandydatów wybieranych jest dwóch, którzy otrzymają największą liczbę głosów. Proces ten jest nadzorowany przez Komisję Skrutacyjną, składającą się z trzech członków wybranych w głosowaniu jawnym, zwykłą większością głosów.

Szczegółowe zasady dotyczące ważności głosów są kluczowe dla transparentności procesu. Za głosy ważne uznaje się te oddane na kartach do głosowania opatrzone pieczęcią szkoły, na których pozostawiono nie skreślone dwa lub co najmniej jedno nazwisko kandydata. Głosy są uznawane za nieważne, jeśli karta nie posiada pieczęci szkoły, nie skreślono na niej żadnego kandydata, skreślono wszystkich kandydatów, lub pozostawiono nie skreślonych więcej niż dwóch kandydatów.

Po oddaniu głosów do zapieczętowanej urny, Komisja Skrutacyjna udaje się do odrębnego pomieszczenia w celu obliczenia głosów i ustalenia wyników. Następnie sporządza protokół głosowania, który jest dokumentem szczegółowym. Protokół ten musi zawierać nagłówek z określeniem przedmiotu głosowania, datą i godziną, skład Komisji Skrutacyjnej, rodzaj głosowania, nazwiska i imiona kandydatów, a także dokładne liczby oddanych głosów ogółem, głosów nieważnych, głosów ważnych ogółem oraz głosów ważnych oddanych na poszczególnych kandydatów. Na koniec, protokół musi zawierać imiona i nazwiska dwóch kandydatów wybranych na członków Komisji Konkursowej i być podpisany przez wszystkich członków Komisji Skrutacyjnej. Przewodniczący Komisji Skrutacyjnej odczytuje protokół na Sali obrad, zapewniając pełną jawność wyników.

W przypadku, gdy kandydaci uzyskają jednakową liczbę głosów, co uniemożliwia jednoznaczne dokonanie wyboru, zarządza się powtórne głosowanie wyłącznie między tymi kandydatami. Jeżeli i to powtórne głosowanie nie przyniesie rozstrzygnięcia, wybór członka Komisji Konkursowej zostaje przełożony na inny termin, co podkreśla rygorystyczne podejście do prawidłowego wyłonienia składu komisji.

Czy konkurs na dyrektora jest zawsze obowiązkowy? Scenariusze awaryjne

Co do zasady, jak wspomniano, dyrektor placówki oświatowej w szkołach prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego powinien być wyłaniany w drodze konkursu. Komisja konkursowa, której skład jest określony w art. 63 ust. 14 ustawy – Prawo oświatowe, jest odpowiedzialna za ten proces. Istnieją jednak wyjątki od tej reguły, które umożliwiają powierzenie stanowiska dyrektora w trybie bezkonkursowym.

Sytuacje, w których konkurs nie jest obligatoryjny, obejmują przede wszystkim przypadki, gdy do konkursu nie zgłosi się żaden kandydat, albo w wyniku przeprowadzonego konkursu żaden kandydat nie zostanie wybrany. W takich okolicznościach organ prowadzący szkołę ma możliwość powierzenia stanowiska dyrektora innemu kandydatowi, jednak musi to nastąpić w porozumieniu z organem sprawującym nadzór pedagogiczny.

Co istotne, Ministerstwo Edukacji Narodowej wyjaśnia, że w sytuacji, gdy konkurs nie przyniósł rozstrzygnięcia, a żaden z nauczycieli zatrudnionych w danej szkole nie wyraża zgody na powierzenie stanowiska dyrektora w trybie art. 63 ust. 12 Prawa oświatowego, przepisy nie zabraniają, aby kandydatem na stanowisko dyrektora była osoba niezwiązana dotychczas z tą placówką. Jeśli wybranym kandydatem jest nauczyciel zatrudniony w innej szkole, przed powierzeniem mu funkcji dyrektora, musi zostać z nim nawiązany stosunek pracy w szkole, którą ma kierować. Powołanie to wymaga porozumienia z organem nadzoru pedagogicznego.

Przed powierzeniem stanowiska dyrektora w trybie bezkonkursowym, organ prowadzący ma obowiązek zasięgnąć opinii rady pedagogicznej oraz, jeśli została powołana, rady szkoły. Niezbędne jest również osiągnięcie porozumienia z organem sprawującym nadzór pedagogiczny w kwestii kandydata. Kandydat taki musi spełniać wszystkie wymagania określone w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 11 sierpnia 2017 r. w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać osoba zajmująca stanowisko dyrektora oraz inne stanowisko kierownicze. Musi on również gwarantować należyte wykonanie powierzonych mu zadań, a jego wiedza, doświadczenie i postawa muszą umożliwiać jak najlepsze funkcjonowanie i organizację pracy szkoły.

Powierzenie obowiązków dyrektora – rozwiązanie tymczasowe

Prawo oświatowe przewiduje również szczególne rozwiązanie tymczasowe, mające na celu zapewnienie ciągłości realizacji obowiązków dyrektora szkoły w sytuacjach, gdy powierzenie tego stanowiska w standardowym trybie jest utrudnione. Jest to mechanizm stosowany wtedy, gdy konkurs nie przynosi rozstrzygnięcia i nie ma ustalonego kandydata, któremu organ prowadzący mógłby powierzyć stanowisko dyrektora w trybie bezkonkursowym (art. 63 ust. 12 Prawa oświatowego).

W takiej sytuacji, do czasu powierzenia stanowiska dyrektora zgodnie z ust. 10 (konkurs) lub 12 (bezkonkursowo), organ prowadzący może powierzyć pełnienie obowiązków dyrektora szkoły. Pierwszeństwo w tym zakresie ma wicedyrektor placówki. Jeżeli w szkole nie ma wicedyrektora, obowiązki te mogą zostać powierzone nauczycielowi tej szkoły. Ważne jest, że takie powierzenie nie może trwać dłużej niż 10 miesięcy. Ministerstwo Edukacji Narodowej rozważa jednak możliwość wydłużenia tego okresu do 12 miesięcy, co wymagałoby nowelizacji ustawy – Prawo oświatowe.

Co istotne, przepisy nie wskazują, aby powierzenie pełnienia obowiązków dyrektora wicedyrektorowi było uzależnione od jego zgody. Oznacza to, że zgoda zainteresowanego nie warunkuje powierzenia tych obowiązków, które ma charakter jednostronny ze strony organu prowadzącego.

Tabela Porównawcza: Tryby Powołania Dyrektora Szkoły

Poniższa tabela przedstawia kluczowe różnice między głównymi trybami powoływania dyrektora placówki oświatowej, co pozwala lepiej zrozumieć specyfikę każdego z nich.

Często Zadawane Pytania (FAQ)

Q1: Czy istnieje konkretny termin na ogłoszenie konkursu, jeśli kadencja dyrektora kończy się 31 sierpnia?

A1: Przepisy prawa oświatowego nie określają sztywnych terminów granicznych dla ogłoszenia ani przeprowadzenia konkursu na stanowisko dyrektora szkoły, nawet w przypadku zbliżającego się końca kadencji. Względy celowościowe i dbałość o ciągłość zarządzania placówką przemawiają jednak za tym, aby konkurs został ogłoszony i przeprowadzony odpowiednio wcześnie – np. w maju, aby powierzenie stanowiska nowemu dyrektorowi mogło nastąpić płynnie, od 1 września.

Q2: Co się dzieje, jeśli konkurs na dyrektora nie wyłoni kandydata?

A2: W sytuacji, gdy konkurs nie przyniesie rozstrzygnięcia (np. nikt się nie zgłosił lub żaden kandydat nie został wybrany), organ prowadzący szkołę może powierzyć stanowisko dyrektora innemu kandydatowi. Musi to nastąpić w porozumieniu z organem sprawującym nadzór pedagogiczny. Przed powierzeniem stanowiska należy również zasięgnąć opinii rady pedagogicznej i rady szkoły (jeśli powołana). Kandydat taki musi spełniać wszystkie wymagania określone dla dyrektora.

Q3: Czy nauczyciel z innej szkoły może zostać dyrektorem bez konkursu?

A3: Tak, jest to możliwe w trybie bezkonkursowym, jeśli konkurs nie przyniósł rozstrzygnięcia, a żaden z nauczycieli zatrudnionych w danej szkole nie wyraża zgody na objęcie stanowiska dyrektora. W takim przypadku, jeśli kandydatem jest nauczyciel z innej szkoły, przed powierzeniem mu funkcji dyrektora, musi zostać z nim nawiązany stosunek pracy w szkole, którą ma kierować. Powołanie to wymaga porozumienia z organem nadzoru pedagogicznego.

Q4: Na jak długo można powierzyć pełnienie obowiązków dyrektora?

A4: Pełnienie obowiązków dyrektora szkoły w trybie tymczasowym (art. 63 ust. 13 Prawa oświatowego) może być powierzone wicedyrektorowi lub nauczycielowi tej szkoły na okres nie dłuższy niż 10 miesięcy. Jest to rozwiązanie stosowane, gdy konkurs nie przyniósł rozstrzygnięcia i nie ma ustalonego kandydata do powierzenia stanowiska w trybie bezkonkursowym. Istnieją plany Ministerstwa Edukacji Narodowej, aby wydłużyć ten okres do 12 miesięcy, co wymagałoby zmiany przepisów.

Q5: Czy zgoda wicedyrektora jest potrzebna do powierzenia mu obowiązków dyrektora?

A5: Nie, przepisy prawa oświatowego nie przewidują wymogu zgody wicedyrektora na powierzenie mu pełnienia obowiązków dyrektora szkoły w trybie art. 63 ust. 13 Prawa oświatowego. Powierzenie tych obowiązków ma charakter jednostronny ze strony organu prowadzącego.

Zainteresował Cię artykuł Konkurs na dyrektora szkoły: Kiedy i jak?", "kategoria": "Oświata? Zajrzyj też do kategorii Edukacja, znajdziesz tam więcej podobnych treści!