Francuski w liceum? Trendy i Przyszłość Języków

Od globalnego kryzysu finansowego w 2008 roku, statystyki zapisów na kursy języków obcych w szkołach średnich i na uczelniach wyższych konsekwentnie spadały. Mimo to, istnieją powody do optymizmu. Dzięki rozwojowi zasobów online, nauka języków przystosowuje się i kwitnie w zmieniającym się środowisku edukacyjnym. Wiele osób zastanawia się, czy w obliczu tych zmian, języki takie jak francuski nadal cieszą się popularnością w szkolnictwie. Ten artykuł szczegółowo przeanalizuje status nauki języków obcych w szkołach średnich i na uczelniach w Stanach Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii oraz Unii Europejskiej, a także przedstawi wgląd w zmieniający się rynek i oczekiwania na nadchodzące lata. Zrozumienie obecnych tendencji jest kluczowe dla uczniów, rodziców i pedagogów, którzy stają przed wyborem ścieżki edukacyjnej i zawodowej w coraz bardziej globalnym świecie.

Statystyki nauki języków obcych w szkołach średnich w USA

W Stanach Zjednoczonych nauka języków obcych obejmuje około 20% populacji w wieku szkolnym. Język hiszpański dominuje na wszystkich poziomach edukacji od przedszkola do klasy 12, z ponad 8000 programów językowych w 51 stanach. Ponad 93% szkół średnich oferujących programy językowe ma w swojej ofercie hiszpański, a ogólna liczba uczniów uczących się języków obcych w szkołach średnich w USA przekracza 10 milionów. Jest to imponująca liczba, która świadczy o pewnym stopniu zaangażowania w edukację językową, choć trendy mogą być złożone.

91% amerykańskich szkół średnich oferuje programy nauki języków obcych, a hiszpański jest najczęściej nauczanym językiem obcym. Ponad 6,5 miliona uczniów uczy się hiszpańskiego na poziomie szkoły średniej w USA, co czyni go najczęściej studiowanym językiem obcym w Ameryce. Po hiszpańskim, kolejne najpopularniejsze języki pod względem liczby zapisów to francuski (15%), niemiecki (4,5%), łacina (2,3%), japoński (0,8%), włoski (0,7%) i chiński (0,7%). Chociaż francuski nadal zajmuje drugie miejsce, jego procentowy udział jest znacznie niższy niż hiszpańskiego.

Popularność hiszpańskiego w USA nadal rośnie, w dużej mierze dzięki temu, że ponad 40 milionów ludzi w USA posługuje się nim w domu. Jest on postrzegany jako kluczowy język dla handlu i wymiany kulturowej ze względu na położenie geograficzne. W ciągu ostatniej dekady ten trend doprowadził do otwarcia wielu szkół z programami immersji języka hiszpańskiego w USA.

Szkoły immersji językowej w USA

Szkoły immersji językowej w USA to placówki, w których co najmniej 50% codziennych zajęć prowadzonych jest w języku innym niż angielski. Do 2021 roku istniało ponad 3600 takich programów w USA. Zdecydowanie najpopularniejsze szkoły immersji dwujęzycznej w USA to szkoły z językiem hiszpańskim (80%), choć warto również zauważyć wzrost liczby zapisów na kursy języka chińskiego w szkołach immersyjnych w USA (8,6%). Badania sugerują, że uczniowie uczęszczający do szkół immersji dwujęzycznej często osiągają lepsze wyniki niż ich rówieśnicy w standardowych amerykańskich szkołach średnich. To podkreśla skuteczność głębokiego zanurzenia w języku.

Wirtualna nauka języków obcych w szkołach średnich w USA

Wzrost liczby „wirtualnych szkół średnich” w USA jest znaczącym czynnikiem wpływającym na zapisy na kursy języków obcych. Takie szkoły pozwalają uczniom zapisywać się na kursy, które nie są oferowane w ich tradycyjnych klasach. Oznacza to, że uczniowie mogą uczyć się języków, mimo że ich szkoła lub okręg nie ma nauczyciela danego języka docelowego. To sprawia, że nauka języków na poziomie szkoły średniej staje się bardziej dostępna i zmniejsza obciążenie finansowe instytucji akademickich, otwierając nowe możliwości dla uczniów z mniejszych miejscowości lub z ograniczonym dostępem do specjalistycznych nauczycieli.

Poniższa tabela przedstawia procentowy udział studentów uczących się poszczególnych języków obcych w szkołach średnich w USA:

Nauka języków obcych w szkołach średnich w Wielkiej Brytanii

W Wielkiej Brytanii na etapie Key Stage 3 (wiek 11-14 lat) obowiązkowa jest nauka nowoczesnego języka obcego. Zarówno na poziomie GCSE (wiek 14-16 lat), jak i A-level (wiek 16-18 lat) nauczane są zarówno języki nowożytne, jak i klasyczne. Najpopularniejszymi językami obcymi na poziomie A-level są hiszpański (8000 uczniów) i francuski (7800 uczniów), a następnie niemiecki (2800 uczniów). W 2019 roku hiszpański po raz pierwszy wyprzedził francuski jako najpopularniejszy język obcy na poziomie A-level, co jest znaczącą zmianą w krajobrazie edukacji językowej w Wielkiej Brytanii.

Rząd Wielkiej Brytanii również dążył do ponownego wprowadzenia języków starożytnych, takich jak łacina, uruchamiając w 2022 roku grant w wysokości 4 milionów funtów na rozwój nauki języków starożytnych. To pokazuje rosnące uznanie dla wartości języków klasycznych.

Wzrost popularności języków starożytnych i nowożytnych w szkołach średnich w Wielkiej Brytanii

Program "Latin Excellence Programme" ma naśladować sukces programu "Mandarin Excellence Programme". Uruchomiony w 2016 roku, program "Mandarin Excellence Programme" był rządowym grantem w wysokości 10 milionów funtów mającym na celu poprawę nauczania chińskiego w brytyjskich szkołach średnich. Dzięki finansowaniu przez Departament Edukacji, program "Mandarin Excellence Programme" jest obecnie nauczany w 75 szkołach, a ponad 8000 uczniów skorzystało z tej inicjatywy. Został on ogłoszony szerokim sukcesem w odpowiedzi na rosnące znaczenie języka mandaryńskiego na arenie światowej.

Osobiście, po wizycie w kilku szkołach uczestniczących w programie "Mandarin Excellence Programme", wspaniale jest widzieć uczniów uczących się chińskiego, którzy w innym przypadku nie mieliby takiej możliwości. W jednej ze szkół, którą odwiedziłem, uczniowie niedawno byli w lokalnej chińskiej restauracji ze swoimi nauczycielami i rodzicami. Rodzice byli zdumieni, gdy ich dzieci zamawiały potrawy po chińsku. Wizyta ta pokazała, jak wspaniale jest, że uczniowie przyjęli język, do którego ich rodzice nie mieliby dostępu w czasach ich własnej nauki w szkole. Program "Mandarin Excellence Programme" pomógł zwiększyć liczbę zapisów na język chiński w Wielkiej Brytanii, choć wspaniale byłoby, gdyby inicjatywa ta została rozszerzona na więcej szkół publicznych.

Problemy z zapisami na języki obce w Wielkiej Brytanii

Raport Komisji Europejskiej z 2018 roku wykazał, że zaledwie 32% osób w wieku od 15 do 30 lat w Wielkiej Brytanii potrafi czytać i pisać w drugim języku. To znacznie mniej niż w Danii (99%), Niemczech (91%) i Francji (79%). Co więcej można zrobić, aby promować zainteresowanie drugim językiem wśród młodych ludzi w Wielkiej Brytanii?

Wielka Brytania ma jeszcze długą drogę do przebycia, aby uczynić języki obce bardziej dostępnymi dla uczniów we wszystkich typach szkół. Zwiększenie czasu nauki i liczby wykwalifikowanych nauczycieli, w połączeniu z różnymi poziomami wejścia dla starszych grup wiekowych, wspomoże tę zmianę. Większy nacisk powinien być położony na naukę drugiego języka w szkołach publicznych, ponieważ zapisy na języki obce wśród uczniów w wieku szkolnym są nadal w dużym stopniu skupione na płatnych szkołach prywatnych, co tworzy nierówności w dostępie do edukacji językowej.

Szkoły podstawowe uczą języków obcych, ale nie wystarczająco długo

Na etapie Key Stage 2 (wiek 8-10 lat) obowiązkowa jest obecnie nauka języków starożytnych i nowożytnych dla uczniów szkół podstawowych. Francuski jest oferowany w 75% brytyjskich szkół podstawowych, a hiszpański w 25%. Następny najpopularniejszy jest niemiecki, w 5%. Uczniowie szkół podstawowych w Wielkiej Brytanii spędzają średnio tylko 45 minut tygodniowo na zajęciach z drugiego języka. Brytyjczycy są często krytykowani za brak nauki języków obcych, co wynika z globalnej zależności od języka angielskiego. Mimo to, musimy zastanowić się nad poziomem nauczania jako kluczowym czynnikiem braku zainteresowania drugim językiem po poziomie GCSE w Wielkiej Brytanii. 45 minut nauki tygodniowo to po prostu za mało czasu, aby rozwijać się i kwitnąć w nauce drugiego języka. Skuteczna nauka wymaga znacznie większej ekspozycji i praktyki.

Uczniowie "dziedziczący" język utrudniają egzaminy innym

Krytyka dotknęła oceniania języków obcych, szczególnie na poziomie A-level w Wielkiej Brytanii. Szeroko donoszono, że uczniowie, którzy posługują się drugim językiem w domu na płynnym poziomie (uczniowie "dziedziczący" język, tzw. heritage speakers), zdają te języki, aby podnieść swoje oceny A-level i zwiększyć swoje szanse na dostanie się na uniwersytet. Ważne jest, aby w przyszłości oferować różne poziomy wejścia na A-level dla języków obcych – trend, który zyskuje na popularności na poziomie uniwersyteckim w Wielkiej Brytanii w ostatniej dekadzie. To usunie bariery wejścia dla studentów uczących się języków obcych na poziomie A-level i zapewni bardziej wyrównane szanse.

Poniższa tabela przedstawia popularność języków obcych na poziomie A-level w Wielkiej Brytanii:

Nauka języków obcych w szkołach średnich w Unii Europejskiej

Według danych z 2019 roku, 96% uczniów w Unii Europejskiej uczyło się angielskiego jako języka obcego. Angielski jest najpopularniejszym językiem obcym w UE. W UE 91% uczniów uczy się angielskiego w szkole. Po angielskim, kolejne najpopularniejsze języki nauczane w szkołach średnich w UE to francuski (15%), niemiecki (11%), hiszpański (9%) i rosyjski (2%). Widać zatem, że francuski utrzymuje silną pozycję na kontynencie europejskim.

Wiele krajów europejskich nakłada na uczniów obowiązek nauki więcej niż jednego języka obcego. W UE jest to bardziej popularne niż w USA i Wielkiej Brytanii, aby uczniowie uczyli się dwóch lub więcej języków obcych, z udziałem ponad 60% uczniów. W przeciwieństwie do wielu innych krajów UE, tylko 12,1% uczniów w Irlandii uczy się dwóch lub więcej języków obcych, 6.3% w Portugalii i 0,7% w Grecji. To pokazuje znaczące różnice w podejściu do edukacji językowej w różnych państwach członkowskich.

Różnorodność językowa w zapisach na języki obce w UE

Różnorodność językowa jest kluczowym czynnikiem wyboru drugiego języka w UE. Jedynymi krajami w UE, w których większość uczniów nie uczy się angielskiego jako drugiego języka, są Belgia i Luksemburg. Wynika to ze składu językowego tych krajów, które mają obszary, gdzie dominują języki francuski, niemiecki lub flamandzki. Rosyjski jest również najczęściej nauczany w krajach graniczących z Federacją Rosyjską lub przez byłych członków bloku radzieckiego, co jest naturalną konsekwencją powiązań historycznych i geograficznych.

Poniższa tabela przedstawia popularność języków obcych w szkołach średnich w UE (po angielskim):

Nauka języków obcych na uczelniach wyższych (USA, UK i UE)

Studenci mogą wybrać naukę języków obcych na uczelniach wyższych i uniwersytetach w USA, Wielkiej Brytanii i UE. Wielu studentów decyduje się kontynuować naukę języka, którego uczyli się w szkole średniej, choć popularne jest również rozpoczęcie nauki nowego języka obcego po ukończeniu 18. roku życia. Języki starożytne i nowożytne, takie jak chiński, arabski i rosyjski, są popularnymi wyborami jako nowe języki do nauki na poziomie uniwersyteckim, co odzwierciedla zmieniające się priorytety globalne i zapotrzebowanie na specjalistów w tych dziedzinach.

Statystyki zapisów na języki obce na uczelniach w USA

Od 2013 roku liczba zapisów na języki obce na amerykańskich uczelniach spadła o nawet 23%. W trakcie pandemii Covid-19 spadek ten utrzymywał się. Podobny trend zaobserwowano po globalnym kryzysie finansowym w 2008 roku, kiedy studenci decydowali się na bardziej tradycyjne kierunki studiów, zamiast tych postrzeganych jako "dodatkowe atuty".

Inicjatywy takie jak "Generation Study Abroad" w USA miały na celu pobudzenie zainteresowania i wzrostu w nauce języków obcych wśród studentów. Niestety, z powodu wpływu pandemii Covid-19, mniej studentów mogło zrealizować swoje ambicje związane z programami studiów za granicą, co zahamowało ten wzrost. To podkreśla, jak zewnętrzne czynniki mogą wpływać na decyzje edukacyjne.

Statystyki zapisów na języki obce na uniwersytetach w Wielkiej Brytanii

Liczba przyjęć na kierunki studiów licencjackich z języków obcych na uniwersytetach w Wielkiej Brytanii spadła o ponad 36% od 2011 roku. W 2020 roku przyjęto tylko 3825 studentów na kierunki językowe. Ta statystyka jest pogorszona przez fakt, że siedem brytyjskich uniwersytetów zrezygnowało z oferowania kierunków językowych w 2019 roku, co jest alarmującym sygnałem dla przyszłości edukacji językowej.

Studenci w Wielkiej Brytanii postrzegają języki jako trudne przedmioty, w których trudno jest osiągnąć wysokie oceny. To prowadzi do tego, że wielu studentów wybiera bardziej tradycyjne kierunki studiów. Należy zrobić więcej, aby przełamać bariery w nauce drugiego języka w szkołach brytyjskich i lepiej komunikować dostępność kursów uniwersyteckich. Rzeczywiście, wiele uniwersytetów oferuje obecnie różne ścieżki w zależności od poziomu znajomości języka w momencie przyjęcia, co jest krokiem w dobrym kierunku.

Dlaczego nauka języków obcych w szkole średniej jest tak ważna?

Nauka języków obcych w szkole średniej może otworzyć studentom świat możliwości. Już skomentowaliśmy wiele powodów, dla których studenci nie podejmują nauki języków po osiągnięciu obowiązkowego wieku w USA i Wielkiej Brytanii. Skupmy się teraz na niektórych korzyściach płynących z nauki języka obcego w szkole średniej:

• Uzyskaj punkty i kwalifikacje, które pomogą Ci w rozwoju. Nauka drugiego języka jest doskonałym narzędziem wspomagającym aplikacje na studia wyższe. W obliczu ogólnego spadku liczby zapisów na języki obce w szkołach średnich, nauka języka obcego może pomóc uczniom wyróżnić się i przyciągnąć uwagę komisji rekrutacyjnych.
• Popraw pamięć i kreatywne myślenie. Powszechnie wiadomo, że osoby dwujęzyczne lepiej radzą sobie z rozwiązywaniem problemów i wielozadaniowością. To świetny sposób na ćwiczenie umysłowych mięśni!
• Lepsze perspektywy zawodowe. Ostatnie badania wskazują, że brytyjscy pracodawcy najczęściej poszukują kandydatów biegle posługujących się językiem hiszpańskim, francuskim i niemieckim. Znajomość tych języków może być kluczem do sukcesu na rynku pracy.
• Odkrywaj nowe kultury i nawiązuj nowe przyjaźnie. Nauka drugiego języka w szkole średniej otwiera uczniów na nowe kultury i ludzi. Możliwość dalszego rozwijania umiejętności językowych poprzez studia za granicą i możliwości podróżowania stwarza dalsze szanse na rozwój osobisty i zawodowy.
• Nauka języków jest bardziej dostępna niż kiedykolwiek wcześniej. Dzięki narzędziom do nauki języków online, takim jak Newsdle, nigdy nie było lepszego czasu na naukę języków. Minęły czasy długiego tłumaczenia fragmentów tekstu i przeglądania starych, drukowanych słowników! Technologia zmienia oblicze edukacji językowej.
• Baw się dobrze! Ważne jest, aby nigdy nie tracić z oczu faktu, że nauka języków powinna być przyjemnością, niezależnie od wieku czy poziomu nauki. Im więcej radości czerpie się na początku w klasie, tym większa liczba uczniów zdecyduje się na naukę języków obcych w szkole średniej i później.

Czy przyszłość edukacji językowej jest jasna w USA, UK i UE?

Mimo spadkowych trendów w statystykach zapisów na języki w szkołach średnich, przyszłość nauki drugiego języka nadal wydaje się jasna. Globalne wydarzenia, takie jak pandemia Covid-19 i Brexit w Wielkiej Brytanii, otworzyły nowe możliwości dla wymiany międzykulturowej i nauki języków. Więcej funduszy i większy nacisk powinny być położone na naukę języków w szkołach i na uczelniach.

Wraz z poprawą usług online, takich jak Tłumacz Google, zbyt łatwo stało się polegać na zewnętrznych narzędziach do komunikacji. Mimo to, uczenie maszynowe nigdy nie dorówna zdolności komunikowania się jeden na jeden w języku ojczystym osoby, aby promować wymianę kulturową i zrozumienie. Prawdziwa immersja i interakcja międzyludzka pozostają niezastąpione.

Podsumowując, choć wyzwania pozostają, a statystyki wymagają analizy, rola języka francuskiego w edukacji, choć nieco przyćmiona przez hiszpański w USA, nadal jest znacząca, szczególnie w Wielkiej Brytanii i UE. Kluczem do sukcesu w przyszłości będzie adaptacja do nowych technologii, zwiększone finansowanie i zmiana postrzegania nauki języków – z "nice to have" na "must have", podkreślając jej niezaprzeczalne korzyści dla rozwoju osobistego i zawodowego w globalnym świecie.

Najczęściej Zadawane Pytania (FAQ)

Czy język francuski jest nadal popularny w szkołach średnich?

Tak, język francuski nadal jest jednym z najczęściej nauczanych języków obcych w szkołach średnich, choć jego popularność może różnić się w zależności od regionu. W USA zajmuje drugie miejsce po hiszpańskim (15% uczniów), podobnie w UE (15%). W Wielkiej Brytanii jest drugim najpopularniejszym językiem na poziomie A-level, tuż za hiszpańskim.

Które języki obce są najczęściej nauczane w USA, Wielkiej Brytanii i UE?

W USA zdecydowanie dominuje hiszpański. W Wielkiej Brytanii, na poziomie A-level, najpopularniejsze są hiszpański i francuski. W Unii Europejskiej angielski jest zdecydowanie najczęściej nauczanym językiem, a po nim francuski, niemiecki i hiszpański.

Jakie są główne korzyści z nauki języków obcych w szkole średniej?

Nauka języków obcych w szkole średniej oferuje wiele korzyści, w tym: zdobywanie punktów i kwalifikacji pomocnych w rekrutacji na studia, poprawę pamięci i kreatywnego myślenia, lepsze perspektywy zawodowe (np. w handlu międzynarodowym), możliwość poznawania nowych kultur i nawiązywania przyjaźni, a także korzystanie z coraz bardziej dostępnych narzędzi do nauki online. To inwestycja w rozwój osobisty i zawodowy.

Czy nauka języków obcych online jest skuteczna?

Rozwój zasobów online znacznie zwiększył dostępność i efektywność nauki języków. Wirtualne szkoły i platformy edukacyjne, takie jak Newsdle, umożliwiają naukę języków, nawet jeśli tradycyjne szkoły nie oferują danego kursu. Chociaż narzędzia takie jak Tłumacz Google są pomocne, interakcja jeden na jeden i głębokie zanurzenie w języku (immersja) pozostają kluczowe dla prawdziwej płynności i zrozumienia kulturowego.

Dlaczego liczba studentów języków obcych spada na uczelniach?

Spadek liczby studentów języków obcych na uczelniach jest złożonym problemem. W USA zauważono go po kryzysie 2008 roku i w czasie pandemii Covid-19, gdy studenci wybierali bardziej "tradycyjne" kierunki. W Wielkiej Brytanii panuje przekonanie, że języki są trudne i trudno w nich o wysokie oceny, co zniechęca do wyboru tych kierunków. Ważne jest, aby zmienić to postrzeganie i ułatwić dostęp do kursów językowych na różnych poziomach zaawansowania.

Zainteresował Cię artykuł Francuski w liceum? Trendy i Przyszłość Języków? Zajrzyj też do kategorii Edukacja, znajdziesz tam więcej podobnych treści!